Kiliomenos – wioska tajemnic

Ten post jest poświęcony mojej ulubionej wiosce Kiliomeno na wyspie Zakynthos. Wioska Kiliomeno położona jest w południowo-zachodniej części wyspy, zbudowana w formie amfiteatru na terenie porośniętym sosnami na wysokości około 450 metrów, 16 kilometrów od miasta i 10 kilometrów od zatoki Laganas. Jej nazwa jest wymieniana w dokumentach z początku XVI wieku jako centrum gminy Nafthion (1866 – 1912) założonej po unii Wysp Jońskich. Nazwa Kiliomeno prawdopodobnie pochodzi od słów „sto koilo meno” , co dosłownie tłumacząc brzmi: w brzuchu mieszkam. Powtarzane niejednokrotnie przez mieszkańców mogło ostatecznie przekształcić się w Kiliomeno. Zgadza się to z położeniem wioski ponieważ pierwsze domy we wsi powstały w miejscu, w którym jest dół, znaczne obniżenie terenu pomiędzy sąsiadującymi górami. Mieszkańcy mówią, że to miejsce było preferowane ze względu na strach przed algierskimi piratami, aby domy nie były widoczne z daleka.

Mały wielki Wszechświat mieszkańców Kiliomenos

W Kiliomeno istnieje długa tradycja kamieniarzy, dlatego większość domów i ścian wykonano z kamienia. Trzęsienie ziemi z 1953 roku spowodowało zmaczne zniszczenia tych budynków, a upływ czasu i postępująca technologia w nowoczesnym budownictwie sprawiła, że większość z nich została opuszczona i stopniowo wyburzana. Dziś niektóre z nich przetrwały i współistnieją z nowoczesnymi domami, tworząc barwny mix architektoniczny. W ten sposób dawna fizjonomia wsi została zmieniona, ale pozostaje wciąż bardzo ciekawa. Dawne, tradycyjne domy były dwukondygnacyjne, gdzie na pierwszym piętrze mieszkała wówczas liczna rodzina, parter pełnił rolę magazynu i często schronienia dla zwierząt. Praca jaką wówczas wykonywała większość mieszkańców to kamieniarstwo, budowa domów, hodowla zbóż, oliwek, winogron, kóz, owiec, pszczelarstwo. Do dziś istnieje w wiosce koło gospodyń wiejskich, które częstują wyrabianymi przez siebie produktami, takimi jak chleb z mąki zytniej na zakwasie, miód, ser kozi i owczy. Warto zajrzeć i posmakować prawdziwych lokalnych wyrobów. Typowym przykładem tradycyjnych domów jest rząd dwupiętrowych budynków z wysokimi oknami, które znajdują się przy głównej drodze. W tamtych czasach budowano swoje domy bez balkonów, a podwórka były zawsze wewnętrzne, aby ich mieszkańcy mogli unikać wścibskich oczu przechodniów oraz ataków wiejskich złodziejaszków.
Kilka bardziej tradycyjnych domów jest rozrzuconych po całej wiosce, a ich charakterystyczne łukowe wejścia porośnięte różową bugenwillią prowadzą do wewnątrz.

Wieża tajemnic

Najbardziej imponującym budynkiem wioski jest przypominająca wieżę dzwonnica kościoła Agios Nikolaos (Św. Mikołaja), która dominuje na centralnym placu wioski i jest rozpoznawalnym „znakiem firmowym” Kiliomenos. Jest to najbardziej niezwykła ze wszystkich dzwonnic na Zakynthos, ponieważ łączy w sobie zaawansowane architektoniczne doświadczenie konstrukcyjne i misterną (a może nawet mistyczną) dekorację.

Dzwonnice Zakynthos, przypominające wieże lub po prostu, są przykładem jońskiej architektury, która swoją elegancją przyczynia się do estetyki krajobrazu całej wyspy. Dzwonnice przypominające wieże są wzorowane na odpowiednich formach architektonicznych renesansowych Włoch, które zostały przetransportowane na Wyspy Jońskie w okresie weneckim (XV-XVIII wiek), ale Jonianie dostosowali je do swojego środowiska, tworząc w ten sposób dzieła oryginalne, a nie kopie. Zbudowali je w mniejszych wymiarach, umieścili je swobodniej w przestrzeni, a nie tuż obok świątyni, podzielili pień dzwonnicy partie, niczym nakładające się na siebie piętra i od zewnątrz ozdobili je oryginalnymi płaskorzeźbami i dekoracjami.

Te dzwonnice, które wyglądają jak wysoka, zamknięta wieża, są podzielone na cztery części: 1. podstawa, 2. główna bryła z klatką schodową, 3. dzwonnica, 4. balkon, 5.zwieńczenie (czapka w kształcie ściętej piramidy). Na czubku ostatniej części znajduje sie tak zwana korona. Dzwonnica w Kiliomenos podąża za tą strukturą innych wież, które zostały zbudowane wcześniej na wyspie, takich jak Panagia Faneromeni (1644), najpiękniejsza ze wszystkich, Agios Pantos (1693), Panagia Pikridiotissa (1763), Agios Dionysios (1851) w mieście Zakynthos i Agia Mavra (1802) w Macherado, ale jednocześnie różni się od nich nowymi technikami budowy i nowymi perspektywami dekoracji oraz brakiem zwieńczenia (korony).

Kucie kamienia, czyli jak powstała dzwonnica

Zaczynając od początku. Wieża wykonana została z białego marmuru, kutego ręcznie. Kamień węgielny dzwonnicy w Kiliomenos został umieszczony 26 kwietnia 1893 r. – data zapisana jest na stopniu jej zewnętrznych schodów przez twórce dzwonnicy – ludowego murarza Anastazego Marudas (pseudonim Kontos) [kontos oznacza z greckiego krótki, niski, ale w czasach okupacji weneckiej panował podział ludności na klasy. „Konti” to wówczas były rody szlacheckie, a Kontos – szlachcic, z tej przyczyny pochodzenie przydomka może być dwuznaczne].

Fakty wyróżniające ją na tle innych wież:
– została zbudowana stosunkowo daleko od kościoła Agios Nikolaos, a nie obok kościoła, z którym jest oczywiście związana,
– nie kończy się ściętą piramidą, jak to ma miejsce w innych dzwonnicach przypominających wieże, a jej ostatni poziom przypomina kształt sześcianu, więc objętość dzwonnicy, gdy się wznosi, jest pojedyncza, jednoczęściowa, co sprawia, że ​​wygląda na ciężką.
– wieża posiada wewnętrzną spiralną klatkę schodową, która wiąże cały budynek, zapewniając mu tym samym dużą antysejsmiczność, wewnętrzna klatka schodowa ma kształt spirali, która wznosząc się w górę przypomina ciągłe okręgi. W przeciwieństwie do innych dzwonnic, których wewnętrzne schody składają się z dobrze znanych prostych rzędów schodów, które co jakiś czas zmieniają kierunek, aż dochodzą do sekcji z dzwonami. W dzwonnicy w Kiliomenos schody mają jednak kształt klina, który w trakcie budowy mocuje się do wewnętrznej cylindrycznej powierzchni ściany i wiąże ze sobą, tworząc dzięki specjalnej konfiguracji centralny okrągły filar budynku.
– wieża na ścianach zewnętrznych dzwonnicy posiada znaki, które najdelikatniej można nazwać tajemniczymi…

Jak zauważył zakintyjski architekt, profesor Dionysios Zivas w swojej książce „Architektura Zakynthos”, konstrukcja ta jest nie tylko niezwykła technicznie, ale z pewnością odegrała rolę w odporności dzwonnicy na trzęsienia ziemi w 1953 roku, podczas którego runęło prawie 90 % zabudowań na całej wyspie.

Symbol prawdę Ci powie, czyli tajemnicze znaki

Jeśli chodzi o dekorację dzwonnicy, istnieje ona w przedostatniej i ostatniej jej części, jest niezwykła i kunsztowna. Dzwony dzwonnicy umieszczone są wysoko w trzeciej, przedostatniej części i otoczone czterema perforowanymi ścianami. Każda ściana składa się z dwóch łukowatych otworów, które pozwalają dzwonom rozpraszać ich dźwięk wszędzie dookoła! Dekorację ścian zewnętrznych zdobią kapitele, spirale i fałszywe filary zgodnie z zasadą przepełnienia rytmów, po której nastąpił neoklasycyzm, który panował w tym czasie jako nurt w Grecji. Innymi słowy, rzemieślnik ludowy wybiera elementy starożytności. Dzwonnica kończy się wielobocznym budynkiem, który wokół pozostawia okrągły korytarz. Każda strona wielokąta jest ozdobiona reliefowym symbolem, z wyjątkiem strony, która ma drzwi prowadzące na korytarz.Wiele symboli można znaleźć w mitologiach starożytnych ludów, w religiach, w zamkniętych gildiach i masonerii, więc ich interpretacja i umieszczenie na budynkach chrześcijańskich nadal stanowi wyzwanie dla wszystkich zainteresowanych.
Wyróżnia się następujące reliefy:
1. Wszechwidzące oko w trójkącie
2. duży krzyż wsparty na kotwicy
3. mniejszy krzyż powtarza się po przeciwległej stronie ośmiokąta
4. wąż, który gryzie swój ogon, czyli wąż uroboris starożytnych, który tworzy krąg, który nie ma początku ani końca, taki jak nieskończoność i wieczność
5. czaszka, a pod nią dwie kości, które przecinają się w kształcie litery X, symbolizując równość wszystkich ludzi przed śmiercią
6. kula, symbol Ziemi lub Wszechświata,
7. ręka, która błogosławi (palce ułozone sa w specyfczny sposób przekazując symboliczną informację)

Część koronacji w pozostałych dzwonnicach przypominających wieżę kończy się ostrołukową piramidą lub kopułą, podczas gdy w dzwonnicy Kiliomenos tak się nie dzieje, sprawiając wrażenie niekompletności. Jednak według innego wielkiego budowniczego wioski, Dionizosa Korfiatis kamienne doniczki z metalowymi kwiatami (fiora), które zostały umieszczone na ścianie zamykającej obwód korony, są ostatnim akcentem w dekoracji i pokazują, że w ten sposób dzwonnica została ukończona.


Warto wspomnieć, że na Wyspach Jońskich w przypominających wieżyczki dzwonnicach dzwony biją na cztery głosy, co świadczy o wrodzonej miłości ich mieszkańców do muzyki, melodii i harmonii. W quatrainie dzwony brzmią w dźwiękach: premium, second, bass, sułtan, dzięki czemu połączenie różnych dźwięków i rytmów (szybkich lub wolnych) daje różnorodne melodie radości i żałoby!

Sąsiedni kościół Agios Nikolaos w stylu jednonawowej bazyliki z imponującymi nadprożami został zbudowany w 1910 r. Podczas wielkiego trzęsienia ziemi w 1953 r. Doznał znacznych zniszczeń, dlatego uznano za konieczne jego odbudowę, która rozpoczęła się w 1964 r., A zakończyła w 1970 r. Mistrzowie odbudowy Dionysios Pachoumis i Dionysios Korfiatis przydomek Kourembas, sporządzili szkic dokładnego położenia każdego kamienia na zewnętrznych ścianach kościoła, a następnie zburzyli go i odbudowie dokładnie tak, jak był wcześniej !!

Przyganiał Uczeń Mistrzowi…

Mistrz Anastasis popełnił błąd budując dzwonnicę, na co zwrócił mu uwagę jego syn Georgios Marudas – Kontos, który studiował inżynierię w Atenach. Kamień, który umieścił nad środkowymi drzwiami dzwonnicy, jako filar, był jednoczęściowym półkolistym elementem. Mistrz z wielkim trudem odnalazł tak duży jednolity kamień i przez lata kuł w nim mozolnie aż dumnie uzyskał efekt końcowy. Jego syn zwrócił jednak uwagę, że w pewnym momencie łuk pęknie, ponieważ ciężko było mu unieść ciężar budynku, który znajdował się powyżej. Na potwierdzenie wiedzy Mistrza łuk przetrwał ogromny wstrząs w 1953 roku, a dzięki archeologom i ateńskim studentom architektury w latach 80-tych został „dogrobowo” zabezpieczony. W całą wieżę wstrzyknięto zastrzyki z żywicy, która naturalnie zastygła i dosłownie skleiła wieżę na zawsze.
W rozmowie ojca z synem podobno padły słowa:
– dlaczego umieściłeś takie dziwne symbole na szczycie wieży, co to ma znaczyć?!
– nie wiem synu, znalazłem na strychu starą książkę i spodobały mi się obrazki więc je odwzorowałem :.


Więcej o tym co działo się w Kiliomenos i jaka może być odpowiedź na tajemnicze znalezienie się symboli na szczycie wieży dowiedzie się tutaj.